Gaur egun, sare sozialen bidez informazio pertsonal ugari partekatzen eta gordetzen da, hala nola argazkiak, elkarrizketak, laneko informazioa, aisialdikoa eta baita finantza-informazioa ere. Askotan, ez gara horretaz jabetzen, eta horrek zaurgarri egiten gaitu ziberdelinkuentziaren aurrean. Segurtasun-neurri batzuk hartu behar dira gure pribatutasuna babesteko. Gaur, Sare Sozialen Nazioarteko Eguna, zure kontu sozialak babesten lagunduko dizuten aholku batzuk gogorarazi nahi dizkizugu.
"Ziberrean, Zibersegurolan" infografia erraz bat sortu dugu, zure gailuen eta zure app sozialen zibersegurtasunari buruzko gomendio batzuekin. Eskura izan ditzakezu eta partekatu. Deskargatu hemen.
Zenbait gogoeta Sare Sozialen Nazioarteko Egunean
Zure pasahitzak eta gailuak behar bezala babesteaz gain, Internetera edo kanal sozialetara konektatzeko errutinei buruz hausnartzera gonbidatu nahi zaitugu. Esposizio-maila altuak ere zaurgarriago egin zaitzake ziberdelinkuentziaren aurrean.
- Deskonexiorako denbora. Pantaila aurrean ematen duzun denbora zure bizitza errealari lapurtutako denbora da. Aitzitik, ikerketa soziologiko batzuen arabera, 18 eta 30 urte bitarteko biztanleriaren % 85ek ezinezkoa izango luke denbora luzez telefonoa hegazkin moduan uztea. Zure gailu elektronikotik deskonektatzeko errutinak ezartzea izan daiteke praktika osasungarri bat, edo, sare sozialen zati handi batean, alertak ezartzeko eta haien ikuspena mugatzeko aukera duzu.
- Pribatutasuna: zer partekatzen duzu? Kolektibo gazteenaren % 60k antsietatea du bere bizitza digitalagatik. Pribatutasunerako espazio bat erreserbatzea eta xehetasun pertsonal guztiak ez azaltzea gomendatzeaz gain (ingurune fisikoan egingo litzatekeen moduan), xehetasunen bidez transmititzen den informazioaz jabetzea beharrezkoa da. Adibidez, zure feed-ak maiz erabiltzen dituzun kokapenei buruz hitz egin dezake, etxetik kanpo bazaude edo ez, argazki batek zure geolokalizazioari eta erabiltzen duzun gailu-tipologiari buruzko informazioa eman dezake, ziberdelinkuentziarako oso erabilgarriak izan daitezkeen beste datu batzuen artean.
- Mendekotasun digitala eta gizarte-harremanak. Ingurune digitalarekiko gehiegizko mendekotasunak eta komunikabide sozialen neurrigabeko kontsumoak arazo batzuk sor ditzakete sozializaziorako. Ikerketen arabera, gazteenen % 60k aitortu du zailtasunak dituela sare sozialetatik kanpo pertsona berriekin harremanak izateko edo lagun batzuekin harremanetan egoteko.
- Aztarna digitala. Iragan digitala ere kezka-faktore bat da. Ildo horretan, egosurfing delakoa praktikan jartzea gomendatzen dizugu, eta aipatutako zibersegurtasun eta pribatutasun premisak errespetatzen ez dituen informazioa ezabatzea, edo, besterik gabe, dagoeneko partekatzen ez dituzula uste duzun informazioa ezabatzea. Ez dago soberan zuri buruz argitaratutako informazioaren aldizkako berrikuspena egitea. Ildo horretan, inkesten arabera, gazteen % 69k iragan digital osoa ezabatu nahiko luke.
- Identitatea ordeztea. Nortasuna edo kontuak lapurtzea Internetera konektatutako bitartekoan dagoen benetako arriskua da. Horregatik, pasahitz sendoak sortzea gomendatzen dizugu, maiz aldatzea. Baita zure gailuak eta app-ak eguneratuta izatea eta ahal duzun guztietan antibirus bat erabiltzea ere. Zure sare sozialetan, erabil ezazu egiaztapen bikoitzeko faktorea, baldin eta eskuragarri badago. Hau beste hesi bat izango da, zibergaizkileen aurrean babestuko zaituena.
Aurkitu hemen sare sozialetan zibersegurtasunari buruzko informazio guztia eta bisitatu "Ziberrean, Zibersegurola" orria, adingabeei zuzendutako zibersegurtasuneko beste eduki batzuk aurkitzeko.
Sare Sozialak eta zibersegurtasuna
Sare sozialekin dugun harremana birplanteatu eta bertan argitaratzen dugun informazioa kontrolatu behar dugu. Hori dela eta, bost aholku prestatu ditugu erabilera kontzienteagoa eta zentzuzkoagoa egiteko:
- Erabili antibirusa eta eguneratu zure terminalaren eta sare sozialen softwarea. Eguneratzeak hobekuntzak dakartzate eta ahultasunak zuzentzen dituzte.
- Erabili pasahitz sendoa, aldatu noizean behin eta ez partekatu. Zure sare sozialen pasahitza zure bizitza digitalerako atea da.
- Ez utzi pasahitza mugikorrean grabatuta. Norbaitek lapurtuz gero, zure profilean sartu, argitalpenak ikusi eta zure plantak egin ahal izango ditu.
- Arreta jarri geolokalizazioko datu eta aukeretan. Zure argitalpenek zure kokapenaren berri eman dezakete zu ohartu gabe.
- Itxi saioa terminal partekatu batetik sartzen zaren bakoitzean. Irekita geratzen bada, norbaitek zure profila gaizki erabil dezake.
Cyberzaintza-tik lagundu egin nahi dugu herritarrak txikitatik sentsibilizatzen, ziberbizikidetza positiboa lortzen eta berdintasun eta tolerantzia handiagoko gizartea lortzen. Teknologia tresna handia da, baina hura menderatzen ikasi behar dugu, berak menderatu gabe, batez ere pertsona gazteenei eta menpekoei.